Łowiectwo jako element ochrony środowiska przyrodniczego oznacza ochronę zwierząt łownych i gospodarowanie ich zasobami w zgodzie z zasadami ekologii oraz zasadami racjonalnej gospodarki rolnej, leśnej i rybackiej – tak rozpoczyna się ustawa Prawo łowieckie, która jest biblią polskich myśliwych. W ostatnich latach zaszło w niej wiele ważnych zmian, których celem jest zapewnienie harmonii między człowiekiem a przyrodą. Nie wszyscy wiedzą, że wszystkich ludzi lasu obowiązuje etyka. Myśliwi zobowiązani są do dbania o dobrostan zwierząt, co kłóci się ze stereotypem tego środowiska jako grupy ludzi czyhających na życie niewinnych stworzeń.
Łowiectwo ma w Polsce bardzo bogate tradycje. Towarzyszą im wciąż doskonalone przepisy prawa, które koncentrują się na ochronie i zrównoważonym zarządzaniu ekosystemem. Regulacje prawne są dziś bardziej restrykcyjne niż przed laty. Osobom, które nie przestrzegają przepisów dotyczących polowań, grożą kary finansowe, utrata uprawnień myśliwskich, a nawet konfiskata broni i amunicji.
Prawo łowieckie
Obecnie sprawy łowiectwa w Polsce regulowane są przez kilka ustaw i rozporządzeń. Do najważniejszych należą ustawa z 13 października 1995 Prawo łowieckie, ustawa o broni i amunicji z 21 maja 1999, ustawa o ochronie przyrody z 16 kwietnia 2004, ustawa o ochronie zwierząt z 21 sierpnia 1997 oraz rozporządzenie Ministra Środowiska z 11 marca 2005 w sprawie ustalenia listy gatunków zwierząt łownych, a także rozporządzenie Ministra Środowiska z 16 marca 2005 w sprawie określenia polowań na zwierzęta łowne.
Prawo łowieckie jest wciąż modyfikowane w celu dostosowania się do zmieniających się potrzeb ochrony przyrody i zwierząt łownych. W ten sposób realizowana jest polityka ekologiczna państwa. Myśliwy jest osobą, którego obowiązuje etyka łowiecka. Celem przepisów dotyczących sezonów polowań, wymogów dotyczących broni oraz procedur związanych z polowaniami jest zapewnienie bezpieczeństwa i zrównoważonego podejścia do łowiectwa.
Prawo a bioróżnorodność
Jednym z głównych celów prawa łowieckiego jest dbałość o ekosystem i ochrona przyrody. Poprzez zarządzanie zwierzyną, które trzeba rozumieć jako kontrolowanie ich populacji, zapobiega się nadmiernemu obciążeniu środowiska, co sprzyja utrzymaniu równowagi w ekosystemie. Prawo uwzględnia konieczność ochrony i odbudowy populacji zagrożonych zwierząt, co jest ważne dla zachowania różnorodności biologicznej.
Przepisy wprowadzają specjalne ograniczenia dotyczące polowań na gatunki zagrożone. Inne zwierzęta ze względu na swoją zdolność do szybkiego rozmnażania mogą stanowić zagrożenie dla równowagi ekosystemu. Prawo łowieckie pozwala na kontrolowane odstrzały tych gatunków w celu zapobiegania nadmiernemu wzrostowi ich populacji i potencjalnym negatywnym skutkom dla innych organizmów.
Zmiany w polowaniach
Prawo reguluje zasady polowania w obszarach chronionych i wrażliwych ekologicznie. Zakazy lub ograniczenia polowań w określonych obszarach, takich jak parki narodowe czy rezerwaty przyrody, mają na celu ochronę unikalnych środowisk i zachowanie ich naturalnej wartości.
Ustawa Prawo łowieckie zabrania m.in. pozyskiwania zwierzyny innego gatunku, innej płci lub w większej liczbie niż przewiduje upoważnienie wydane przez dzierżawcę lub zarządcę obwodu łowieckiego, polowania na przelotne ptactwo łowne na wybrzeżu morskim w pasie 3 km od brzegu w głąb morza lub 5 km w głąb lądu, polowania z chartami lub ich mieszańcami, polowania w czasie ochronnym czy bez uprawnień.
Zakazana jest hodowla bez zezwolenia chartów rasowych lub ich mieszańców, wykonywanie polowania w obecności lub przy udziale nieletnich oraz używanie do polowania karmy o właściwościach odurzających, sztucznego światła, lepów, wnyków, żelaz, dołów, samostrzałów lub rozkopywania nor. Odłów lub odstrzał redukcyjny możliwy jest w przypadku nadmiernego zagęszczenia zwierzyny, zagrażającego trwałości lasów.
Rozporządzenie Ministra Środowiska z 23 marca 2005 w sprawie szczegółowych warunków wykonywania polowania i znakowania tusz było wielokrotnie nowelizowane. Zmiana z listopada 2022 dopuszcza m.in. używanie celowników nokto- i termowizyjnych do polowania na lisy, borsuki, kuny domowe, norki amerykańskie oraz ptaki i ssaki należące do inwazyjnych gatunków obcych stwarzających zagrożenie dla UE lub Polski. Dzięki noktowizji i termowizji myśliwi odróżniają gatunki w trakcie polowania po zmroku.
Przyszłość myślistwa
Wobec takich wyzwań współczesności, jak globalizacja, zmiany klimatyczne czy ochrona przyrody konieczna jest współpraca myśliwych z rolnikami będąca fundamentem zdrowego ekosystemu. Zrównoważony rozwój jest priorytetem w rozpoczętej 1 stycznia 2025 polskiej prezydencji w UE.
Celem współpracy między sektorem rolniczym a łowieckim jest zapewnienie bezpieczeństwa żywnościowego kraju. Myśliwi przez ochronę pól oraz promowanie dziczyzny jako ekologicznego i naturalnego źródła białka przyczyniają się do wzrostu dostępu do zdrowej żywności. Niestety, społeczeństwo na ogół nie dostrzega pozytywnych działań myśliwych.
Podczas konferencji w Senacie minister Edward Siarka, sekretarz stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska, pełnomocnik rządu ds. Leśnictwa i Łowiectwa podkreślał potrzebę budowy strategii akceptacji społecznej, która spowoduje, że łowiectwo będzie postrzegane przede wszystkim jako forma aktywnej ochrony przyrody.
Potrzebna jest ściślejsza współpraca między rolnikami i myśliwymi w zakresie zarządzania populacjami zwierzyny oraz rekompensat za szkody wyrządzane przez zwierzęta dziko żyjące.