Myśliwi pomagają w regulacji liczby dzikich zwierząt, co jest niezbędne do utrzymania zdrowych ekosystemów. Polowania są często stosowane jako narzędzie do kontrolowania populacji gatunków, które mogą stać się zbyt liczne, prowadząc do wypierania gatunków zagrożonych wyginięciem. Myśliwi często stosują selektywne polowania, które koncentrują się na starszych lub słabszych osobnikach, co pomaga w utrzymaniu silnej genetyki populacji.
Ochrona gatunków zagrożonych ma na celu zapewnienie przetrwania i zachowanie właściwego stanu populacji zwierząt dziko występujących w Polsce i UE. Służą temu regulacje prawne wprowadzane dla podtrzymania różnorodności gatunkowej i genetycznej.
Strategie ochrony przyrody
Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska opracowuje programy ochrony zagrożonych wyginięciem gatunków, które identyfikują zagrożenia oraz zawierają propozycję działań, jakie należy podjąć w celu poprawy stanu populacji wraz z opisem sposobu ich wdrażania oraz źródeł finansowania.
Jako opracowania eksperckie, stanowią pomoc dla wszystkich instytucji i podmiotów, które w trakcie swojej działalności stykają się z chronionymi gatunkami lub siedliskami. Są to dokumenty dotyczące nie tylko ochrony zwierząt, ale również planowania i prowadzenia gospodarki leśnej.
Populacje zwierząt
Obecnie w lasach żyje ok. 60 proc. z ponad 600 gatunków kręgowców występujących w naszym kraju. Znaczna ich część to zwierzęta łowne, które stanowią 20 proc. gatunków ssaków i 12 proc. ptaków. W zarządzie Lasów Państwowych pozostaje 188 obwodów łowieckich, które zajmują powierzchnię ponad 1,8 mln ha, z czego blisko 1,2 mln ha stanowią lasy wszystkich form własności.
W naszym kraju ścisłą ochroną objętych jest 588 gatunków zwierząt. W tej grupie są 92 gatunki bezkręgowców oraz 496 gatunków kręgowców: ssaków, ptaków, gadów oraz płazów. Do krytycznie zagrożonych wyginięciem zalicza się 61 gatunków zwierząt, w tym 13 gatunków ssaków oraz 34 gatunki ptaków. Rola myśliwych polega na wspieraniu ochrony zagrożonych gatunków przez finansowanie programów ochronnych oraz udziale w badaniach naukowych i zgłaszaniu obserwacji zagrożonych zwierząt.
Zrównoważone myślistwo
Zgodnie z prawem, myśliwy jest osobą, którą obowiązuje etyka łowiecka. Celem przepisów dotyczących sezonów polowań, wymogów dotyczących broni oraz procedur związanych z polowaniami jest zapewnienie bezpieczeństwa i zrównoważonego podejścia do łowiectwa.
Łowiectwo wpływa na kształtowanie lokalnych tradycji związanych z ekologią. Zrównoważone praktyki łowieckie dostarczają cennych informacji na temat środowiska naturalnego poprzez monitorowanie populacji stanu zdrowia zwierząt, ochronę siedlisk, edukację oraz szkolenia. Wiele stowarzyszeń myśliwskich prowadzi edukację dzieci i młodzieży na temat ekologii, co wzmacnia świadomość ochrony środowiska w młodszym pokoleniu.
Leśnicy współpracujący z myśliwymi zagospodarowują łowiska, tworząc optymalne warunki dla zwierząt dziko żyjących poprzez zakładanie poletek łowieckich, wzbogacanie składu gatunkowego drzewostanów i obrzeży lasu czy tworzenie ostoi dla zwierzyny. Dokarmiają zwierzęta w okresie niedoboru żeru naturalnego, głównie zimą.
Część organizacji łowieckich angażuje się w badania biologiczne. Współpraca z naukowcami
ma na celu lepsze zrozumienie ekosystemów oraz wpływu ludzie na środowisko. Dzięki temu łowiectwo staje się nie tylko źródłem ekologicznej żywności, ale także narzędziem do nauki i ochrony przyrody.
Polowania a bioróżnorodność
Jednym z głównych celów prawa łowieckiego jest dbałość o ekosystem i ochrona przyrody. Poprzez zarządzanie zwierzyną, które trzeba rozumieć jako kontrolowanie ich populacji, zapobiega się nadmiernemu obciążeniu środowiska, co sprzyja utrzymaniu równowagi w ekosystemie. Prawo uwzględnia konieczność ochrony i odbudowy populacji zagrożonych zwierząt, co jest ważne dla zachowania różnorodności biologicznej.
Ochrona przyrody jest obowiązkiem myśliwych. Partnerstwo z leśnikami pozwala na skuteczną politykę wprowadzania do lasu zwierząt, które wcześniej występowały na danym terenie oraz gatunków, których liczebność drastycznie się zmniejszyła. Przykładem może być reintrodukcja żubra, cietrzewia i głuszca oraz restytucja zajęcy i kuropatw.
Przepisy wprowadzają specjalne ograniczenia dotyczące polowań na gatunki zagrożone. Inne zwierzęta ze względu na swoją zdolność do szybkiego rozmnażania mogą stanowić zagrożenie dla równowagi ekosystemu. Prawo łowieckie pozwala na kontrolowane odstrzały tych gatunków w celu zapobiegania nadmiernemu wzrostowi ich populacji i potencjalnym negatywnym skutkom dla innych organizmów.
Wyzwania myśliwych
Nie wszyscy jednak znają reguły obowiązujące w lesie. Opinia publiczna otrzymuje z mediów na ogół uproszczony obraz działalności myśliwych, których postrzega się jako bezmyślnych zabójców zwierząt, którzy mają często problemy z psychiką. Na tym tle rodzą się konflikty ekologiczne. Tymczasem od II wojny światowej myśliwi nie doprowadzili do wyginięcia żadnego gatunku zwierząt w Polsce. Dzikich zwierząt przybywa, a niektórych gatunków jest nawet za dużo, co powoduje konflikty z rolnikami czy hodowcami drobiu.
Wobec takich wyzwań współczesności, jak globalizacja, zmiany klimatyczne czy ochrona przyrody konieczna jest współpraca myśliwych z rolnikami będąca fundamentem zdrowego ekosystemu. Zrównoważony rozwój jest priorytetem w rozpoczętej 1 stycznia 2025 polskiej prezydencji w UE. Potrzebna jest budowa strategii akceptacji społecznej, która spowoduje, że łowiectwo będzie postrzegane przede wszystkim jako forma aktywnej ochrony przyrody.
